|
|
|
|
|
Zelfdodingscijfer onder jongeren in 2018 gedaald.
|
Door: Randy Knol, Voorzitter Stichting Ximena's Vlinder
|
De cijfers voor zelfdoding in 2018 zijn deze week weer bekend gemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), na de opmerkelijke piek bij jongeren in 2017 is deze gelukkig weer een heel stuk afgenomen. Waar in 2017 nog 81 jongeren tussen de 10 en 20 door zelfdoding stierven was dit in 2018 gedaald naar 51 Dat 51 jongeren in deze leeftijd – bijna wekelijks sterft er in Nederland één jongere door zelfdoding – door zelfdoding hun leven beëindigen, blijft pijnlijk nieuws. De daling in dit cijfer, daarentegen, van 81 naar 51 is zonder meer goed nieuws.
|
|
Bespreekbaar maken lijkt te helpen.
|
Wat was de reden dat het aantal zelfdodingen in 2017 zo fors was toegenomen, wat was de reden dat het in 2018 weer is afgenomen. Na de stijging in 2017, cijfers die in juli 2018 bekend werden, is er heel veel publiciteit geweest over het toegenomen aantal zelfdodingen. Ik denk zelfs dat in 2018 zelfdoding, met name onder jongeren, veel in het nieuws is geweest. Eigenlijk begon de nieuwsstroom in maart 2018 toen Caroline en ik naar buiten traden met de zelfdoding van Ximena, hierop volgde ook aandacht voor andere jongeren die deze fatale keuze hadden gemaakt. gevolgd in juli met de schrikbarende toename van zelfdoding onder jongeren in 2017 wat direct een grote publiciteitsgolf teweegbracht. Zelfdoding onder jongeren werd in alle kranten en nieuwsrubrieken een belangrijk item.
|
Het taboe om te schrijven over zelfdoding leek minder te worden. Kranten en televisie gaven ruim aandacht aan de dood van Ximena en mensen werden steeds op de hoogte gehouden van nieuwe ontwikkelingen. Na een artikel in Trouw kwam de aandacht op gang, uitnodigingen voor Pauw en RTL Late Night kwamen binnen. Gevolgd door alle kranten en nieuwsprogramma's.
|
Opvallend was wel dat wij aanvankelijk ons verhaal bij Pauw zouden doen, alles was geregeld, telefonische voorgesprekken met de redactie, de taxi naar de uitzending was al besproken. Toen kwam er ineens een telefoontje binnen van de redacteur. Ze waren teruggefloten door hogere hand. Blijkbaar hadden enkele suïcidedeskundigen de angst uitgesproken dat praten over zelfdoding een golf van zelfdodingen teweeg zouden brengen.
|
Deze onterechte angst dat spreken over zelfdoding de zelfdoding zou bevorderen is in mijn ogen één van de redenen dat er nog steeds weinig grip is op zelfdoding bij jongeren met de piek in 2017 tot gevolg.
|
In maart 2018 was er nog een bepaald taboe op het praten over zelfdoding. Waar René Diekstra in 1991 met zijn boek Je verdriet voorbij al had aangetoond dat spreken over zelfdoding een sterk preventieve werking heeft blijkt in 2018 deze angst toch nog te bestaan.
|
|
|
|
|
In 1991 barstte met het verschijnen van dit boek een stevige discussie los, er gingen zelfs stemmen op om het boek te verbieden: het zou een handleiding voor zelfdoding zijn. Tweede kamer, media en hulpverlening stonden op hun achterste benen. Natuurlijk liet de omschrijving weinig te raden over:
|
|
|
|
“Zelfdoding is een manier om definitief een einde te maken aan al je problemen. Maar het is ook de manier om een einde te maken aan al je mogelijkheden. Zelfdoding kan je maar één keer in je leven doen. Het is de meest serieuze beslissing die je ooit kunt nemen. Daarom is het ook de beslissing waar je van al je beslissingen het meest serieus over moet na denken. Dit boek is een denkwijzer voor die beslissing”
|
|
In het boek gaat René met allerlei “oefeningen” door het proces heen. Met opmerkingen als “je moet wel goed nadenken dus geen alcohol of jointjes”, “goed uitgerust zijn, slaap lekker uit, als je dood wil hoef je je toch niet druk te maken over naar school gaan”. Maar ook: "van wie neem je afscheid, hoe neem je afscheid met wie of wat heb je problemen".
|
De dood, zelfdoding, wordt neergezet als een reële optie, echter de boodschap van het boek is niet: dood jezelf, de boodschap is: ga met dit ingevulde boek naar iemand toe en zeg “lees dit en help mij!!!”.
|
Uiteindelijk bleek dat het boek geen verhoging in het aantal zelfdodingen bij jongeren teweegbracht, de cijfers daalden. Praten helpt, werd duidelijk aangetoond. Helaas was dit 26 jaar later alweer vergeten door de "deskundigen”.
|
Jammer genoeg is het boek niet meer te koop, via een tweedehands boekensite heb ik een exemplaar kunnen bemachtigen. Van voor tot achter heb ik het boek in één dag verslonden. In één van de gesprekken met René kon ik maar één ding zeggen: “Had Ximena dat boekje maar gelezen, dan hadden Caroline en ik haar nog bij ons gehad”.
|
Terug naar het verhaal over de media. RTL Late Night durfde het wel aan, er was voor hen geen sprake van “durven”, zij vonden dat dit verhaal verteld moest worden. Humberto Tan liet ons ons verhaal doen, afgewisseld met foto's van Ximena kwam de pijn en het verdriet dat wij voelden de Nederlandse huiskamer binnen. Onze telefoon stond niet meer stil, uitnodigingen voor allerlei interviews. Maar ook reacties van lotgenoten en mensen die zelfdodingsgedachtes hadden. Eén reactie staat in mijn hersenen gegrift: “Na wat die vader zei over het verdriet dat mensen die van je houden hebben, heb ik besloten dat ik wil leven”. Praten en bespreekbaar maken helpt dus echt.
|
In juli 2018 na het bekend worden dat het zelfdodingscijfer onder jongeren in 2017 bijna was verdubbeld kwam er een hele discussie op gang, al snel werd gewezen naar de Netflix serie “13 reasons why” dit zou zelfdoding verheerlijken. Nu een jaar later, met een tweede seizoen van deze serie blijken de cijfers weer te zijn gedaald. Misschien was ook deze serie, en de aandacht die dit opleverde voor zelfdoding onder jongeren, weer een impuls en er werd weer veel gepraat over zelfdoding. De jongeren die de serie zagen werden ook geconfronteerd wat zelfdoding met de omgeving doet.
|
|
|
Ook “13 reasons why” veroorzaakte geen zelfdodingsgolf, zeker nu er ook twee uitzendingen op Netflix zijn die de serie “Beyond 13 reasons” bespreken: uitzendingen waar acteurs en producenten spreken over de achtergrond en visie van de serie.Ik denk dat net als het boek van René deze serie een preventieve werking heeft.
|
Nu hebben wij als stichting al een project "Vlinder op School” en in dat kader merken we toch dat veel scholen huiverig zijn om te spreken over zelfdoding. Wij denken, en we hebben dit onlangs met Ton Vink en René Diekstra besproken, dat de combinatie Vlinderdocent en Levensvaardigheden (https://levensvaardigheden.nl/) eigenlijk standaard in elke (middelbare) school dient te worden toegepast. Natuurlijk zou het fantastisch zijn als er geen jongeren meer zouden sterven door zelfdoding, maar realistisch moeten we accepteren dat dit een Utopie is. Nog verder terugdringen van het huidige cijfer is een eerste doelstelling.
|
|
Hoe kunnen we de daling van het aantal zelfdodingen onder jongeren voort zetten.
|
|
Misschien kan René eens met zijn uitgever gaan praten om Je verdriet voorbij in een nieuwe druk uit te geven, wellicht kunnen de vlinderdocenten dit boek op scholen dan gaan gebruiken bij jongeren met gedachten aan zelfdoding. Praten over zelfdoding en bespreekbaar maken van gedachtes aan zelfdoding helpen.
|
|
En natuurlijk kunt u ook helpen, spreek scholen aan over de mogelijkheden en hulp die wij als stichting kunnen en willen bieden. Ons team heeft de kennis om scholen te helpen zelfdoding te voorkomen.
|
|
|
|
|
|
|