Er zijn allerlei woorden die gebruikt worden voor het kiezen een eigen leven te beëindigen, zelfdoding, zelfmoord, uit het leven stappen etc. etc.. In principe komen deze woorden allemaal op hetzelfde neer. Maar kloppen deze woorden met de werkelijkheid?
Heel kort door de bocht genomen, iemand die zichzelf van het leven berooft heeft meestal niet de wens te sterven, suïcide is de drang om bepaalde emoties, gedachtes, situaties te ontvluchten. Een gevoel dat als een klein gloeiend kooltje begint en ontaardt in een felle emotionele brand die niet lijkt te blussen. Alles wat er gebeurt wordt een brandstof die deze emotionele brand verder voedt en aanwakkert.
In deze neerwaartse spiraal nemen de gedachtes steeds meer de overhand en alles bevestigt de gedachtes; op een gegeven moment zijn de gedachtes allesoverheersend. De hele situatie wordt uitzichtloos. Op dat moment lijkt er maar één uitweg om deze gedachtes te stoppen.
Bij jongeren en jong volwassenen speelt er nog een belangrijk tweede neurologisch punt mee, want bij deze groep is de Prefrontale Cortex nog niet volledig ontwikkeld. De prefrontale cortex heeft een belangrijke rol bij cognitieve en emotionele functies, zoals beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing.
Net als bij een aantal andere delen van de hersenen, ontwikkelt de Prefrontale Cortex zich gedurende de hele kindertijd, wat een verklaring kan zijn voor zogenaamd “pubergedrag”. De Prefrontale Cortex is het laatst ‘voltooid’ in de ontwikkeling en is zeker tot en met het 25e levensjaar in ontwikkeling. Vanwege deze ontwikkeling is de wijze van denken en beslissen bij jongeren anders dan bij volwassenen.
Dit betekent dat er bij signalering en de behandeling van suïcidale gedachtes bij jongeren een andere methode dan bij volwassenen is aangewezen. Behandelingsprotocollen moeten juist om die reden meer leeftijdsgericht zijn.
Hoe eerder negatieve gedachtes worden gesignaleerd, hoe meer kans op levensreddend succes. Om dit te bereiken heeft Stichting Ximena’s Vlinder het project “vlinder op school” ontwikkeld. Het project gaat uit van het principe dat preventie begint door zeer vroegtijdige signalering van gedrag dat mogelijk kan leiden tot gedachtes aan zelfdoding.
